HTX Làng nghề báng tráng Phú Hòa Đông

Quá trình hình thành và hoạt động của HTX

Làng nghề bánh tráng xã Phú Hòa Đông có từ hơn 100 năm qua. Trải qua nhiều biến động nhưng làng nghề vẫn tồn tại và phát triển. Với 5.700 hộ và hơn 22.000 nhân khẩu, lúc cao điểm xã có 1.700 lò tráng thủ công, giải quyết việc làm cho hơn 5.000 lao động tại chỗ. Hiện nay xã còn khoảng 80 lò tráng thủ công và 58 lò tráng máy. Sản lượng bình quân hàng ngày cho ra 30 tấn bánh thành phẩm: 2/3 số bánh được xuất khẩu và số còn lại tiêu thụ trong nước. Từ nguồn nguyên liệu dồi dào như gạo, tinh bột khoai mì, muối, nước, bà con làng nghề đã làm ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao, có mặt hầu hết ở các nhà hàng sang trọng đến các bữa cơm trong gia đình và bánh tráng được xuất khẩu đến hơn 20 nước. 

Năm 2003, được sự giúp đỡ của các sở ban ngành, nhất là sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) Thành phố, xã đã lập đề án phát triển làng nghề bánh tráng của xã, định hướng các mục tiêu biện pháp chủ yếu như nguồn nguyên liệu, khoa học công nghệ, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm và các đề xuất về tài chính tín dụng, về thuế, đất đai, quản lý nhà nước. Trong đó có các dự án ưu tiên như dự án đầu tư máy móc thiết bị, hỗ trợ vốn, tập huấn Luật Hợp tác xã (Luật HTX), sử dụng khí sinh học, vệ sinh môi trường, xúc tiến thương mại và thành lập hợp tác xã làng nghề. Đầu năm 2005, đề án được UBND Thành phố Hồ Chí Minh phê duyệt và các dự án được triển khai đồng bộ: Mở các lớp tập huấn Luật HTX 2003 cho hơn 600 người tham dự; Cho vay vốn hỗ trợ lãi suất theo quyết định 105 của UBND Thành phố với 800 hộ vay 05 tỷ đồng. Cho vay vốn không lãi suất trả góp trong 36 tháng gồm 160 hộ vay xây hầm biogas, trải nhựa, cấp phối sỏi đỏ, lắp 392 bộ bóng đèn cao áp các đường giao thông nông thôn, đặt 49 cụm loa truyền thanh, 100% hộ dân có sử dụng điện, thuận tiện cho bà con nông dân đi lại, tiếp cận thông tin nhất là hộ sản xuất bánh tráng; Tháng 10/2006, Hợp tác xã Làng nghề Bánh tráng Phú Hòa Đông (HTX LNBT Phú Hòa Đông) ra đời với 11 xã viên trong đó có 07 hộ có máy tráng và 01 hộ sản xuất máy tráng. Tổng vốn điều lệ của HTX là 300.000.000 đồng (Ba trăm triệu đồng).

HTX đã và đang được sự giúp đỡ nhiều mặt của các đơn vị như sở NN&PTNT, Liên Minh Hợp tác xã Thành phố Hồ Chí Minh (LMHTXTP. HCM), sở Khoa học Công nghệ (KHCN) Thành phố Hồ Chí Minh: Tham quan học tập các mô hình HTX giỏi trong nước, lập website miễn phí, tổ chức các khóa học có liên quan đến HTX, hỗ trợ tham dự các cuộc hội chợ, triển lãm….,

Thành lập và hoạt động theo Luật HTX năm 2003, HTX LNBT Phú Hòa Động tập trung xây dựng hoạt động dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật cho xã viên, từ hướng dẫn kỹ thuật bánh tráng, chế tạo máy bánh tráng đến hướng dẫn đổi mới công nghệ sản xuất và nhiều hoạt động khác.

Khi Luật HTX 2012 ban hành có hiệu lực từ 01/7/2013, HTX đã nghiên cứu kỹ các nội dung của Luật quy định, qua quá trình chuẩn bị đến ngày 18/9/2015 HTX tổ chức lại hoạt động, điều lệ HTX quy định những điều cơ bản như sau (trích theo Điều lệ của HTX bánh tráng Phú Hòa Đông được thông qua tại Đại hội thành viên ngày 18/9/2015), trong Điều lệ HTX như sau:

            Mục tiêu hoạt động của HTX là tổ chức kinh tế tập thể do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân (gọi chung là thành viên) có nhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra để phát huy sức mạnh tập thể của từng thành viên (TV) tham gia HTX, cùng nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh doanh và nâng cao đời sống vật chất, góp phần phát triển kinh tế-xã hội của cộng đồng. Mục đích thành lập làng nghề bánh tráng Phú Hòa Đông là hợp tác tương trợ lẫn nhau trong sản xuất bánh tráng, rau quả, nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên; quảng bá hình ảnh thương hiệu bánh tráng và rau quả của làng nghề bánh tráng Phú Hòa Đông;

Hiệu quả khi tổ chức lại HTX theo Luật HTX năm 2012

Về kết nạp thành viên mới

Sau khi tổ chức lại HTX đã kết nạp thêm từ 20 thành viên trở lên có máy tráng, có năng lực tham gia vào HTX và vào Hội đồng quản trị để dần dần là đầu mối sản xuất, cung cấp bánh cho thị trường nội địa nhất là các tập đoàn bán lẻ lớn; tập trung xuất khẩu trực tiếp nhằm thúc đẩy làng nghề phát triển bền vững và xây dựng thành công xã nông thôn mới, bảo tồn phát huy giá trị truyền thống Làng nghề bánh tráng Phú Hòa Đông. HTX cam kết cung ứng các dịch vụ như nguồn bột, nguồn nguyên liệu khác, hỗ trợ về đào tạo tay nghề, kỹ thuật tráng bánh và các khóa đào tạo khác, đồng thời cung ứng đầu ra sản phẩm cho thành viên. Việc làm này là động lực chủ yéu của HTX hỗ trợ đối với thành viên HTX từ đó tạo công ăn việc làm và ổn định đời sống thành viên, HTX ngày càng phát triển ổn định.

Về giải quyết việc làm

Đầu năm 2015 đến nay HTX có 07 hộ có máy tráng, 01 hộ sản xuất máy tráng và thu mua cho 05 hộ ngồi tại HTX của mỗi lò tráng máy có tối thiểu 15 lao động, giải quyết việc làm cho 180 lao động riêng tại HTX có 20 lao động: ngoài số lao động nhập cư làm ở khâu phơi bánh, số công nhân còn lại là bà con tại địa phương và đều là hộ diện nghèo, có hộ làm cả gia đình 03 người, hoặc 02 vợ chồng, tay nghề cao. Do ký hợp đồng lâu dài với các siêu thị như Saigon Co.op, Vinatex nên vẫn sản xuất và thu mua thêm bánh của các hộ thành viên, công nhân vẫn có việc làm, lương  khâu lựa bình quân 03 triệu đồng/người, khâu phơi  là 04,5 triệu đồng/người.

Tất cả sự đổi thay hàng ngày hôm nay là thành quả của một chặng đường đổi mới theo Luật HTX năm 2012; từ ngày tổ chức lại HTX theo mô hình cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ mà HTX cam kết cung ứng, tiêu thụ cho thành viên ra thị trường thì lợi ích của thành viên tăng lên theo đúng giá trị đóng góp công sức của họ thông qua việc tiêu thụ sản phẩm, sử dụng dịch vụ mà HTX cung ứng cho thành viên; hay nói rõ hơn là lợi ích thành viên được phân phối theo đúng quy luật cung-cầu, khi nhu cầu sử dụng càng tăng thì lợi ích thu nhập càng tăng theo tỷ lệ thuận, điều này là cốt lõi của sự phát triển HTX theo Luật HTX năm 2012 đã ban hành.

Nguyễn Thị Tâm